Tôi sinh ra và lớn lên khi đất nước đang có chiến tranh, sống ở nông thôn nghèo khó, nhà lại đông con, nên phải làm việc vất vả từ nhỏ, trong khi lúc nào cũng thấy đói, đói nhất là lúc đi chăn trâu buổi trưa, quãng từ mười rưỡi đến gần một giờ chiều. Sáng đi học may có củ khoai, củ sắn luộc, vừa ăn vừa cắp sách chạy đến trường. Nhưng không phải hôm nào cũng có. Thường là nhịn. Lúc mười rưỡi ấy, học về, quẳng sách là nắm thừng trâu dắt nó đi ăn, sà sã đến gần một giờ chiều. Đói quặn thắt.

Thành thử, lúc đi chăn trâu ấy, ngoài đồng, vớ được cái gì ăn được là ăn. Phần nhiều là ăn trộm. Bới trộm củ khoai lang. Bẻ trộm bắp ngô non. Nhổ trộm củ su hào. Vặt trộm quả cà chua… Tất cả đều ăn sống. Ăn sống những thứ ấy không thể ăn được nhiều, tuy vậy, cũng làm cơn đói tạm qua đi.

Cà chua bi.

Tôi đã ăn cà chua sống trong bối cảnh đó. Thấy chẳng ngon gì. Ngọt thì ít, chua thì nhiều, lại nhiều nước, lắm hạt. Tôi không thích, không ăn cà chua sống từ đó, mãi cho đến sau này, một hôm…

Một hôm, ngày ấy vẫn chiến tranh, đất nước thời bao cấp, tôi đang là bộ đội. Tôi được bạn đồng ngũ mời ghé qua nhà chơi hôm về phép. Gia đình anh ấy ở Hà Nội, bố làm Tổng biên tập một tờ báo, mẹ làm Cục phó Cục chuyên gia. Thấy chúng tôi về, bố mẹ anh ấy làm cơm đãi. Trong đó có món bánh mỳ Liên Xô ăn kèm với xúc xích, bơ, dưa chuột muối, rau mùi và đặc biệt, có cà chua hồng, quả to, để ăn sống. Tôi ăn lại cà chua sống và ngạc nhiên: Sao nó quện với món này và ngon thế!? Tôi bỗng rưng rưng ứa nước mắt. Mẹ bạn trông thấy hỏi “cháu làm sao?”. Tôi không dám nói thật, bảo “cháu không sao”, chỉ vì lúc ấy tôi chợt nhớ đến chuyện ăn cà chua sống hồi đi chăn trâu, mà cảm xúc dâng trào.

Cà chua màu tím.

Có lẽ là từ buổi ấy, và bây giờ có điều kiện, nên tôi hay bảo vợ thỉnh thoảng đổi món thì đi tìm mua bánh mỳ, xúc xích, bơ, dưa chuột muối, rau mùi và đặc biệt – cà chua hồng, về ăn sống. Bao giờ cũng thấy ngon. Uống thêm cốc bia nữa càng tuyệt.

Cà chua sống có trong món trộn xa lát.

90% cà chua sống, hành tây sống có trong món bò xào.

90% cà chua sống, tỏi cây sống, cần tây sống có trong món mực xào…

Ngon! Tôi cứ gắp lẫn cà chua với những thứ trộn, thứ xào kèm, vừa ăn vừa tận hưởng.

Bây giờ có thứ cà chua bi, ăn sống, tôi đã thấy ở đâu đó nó có trong món tráng miệng.

Nước cà chua.

Canh cà chua nấu suông, chỉ có chút muối bỏ vào, là món ăn thường xuyên, cứu cánh tôi suốt thời bao cấp, lúc cơm còn phải độn ngô, độn mỳ. Mặc dù món canh đó hơi chua.

Đến khi canh cà chua nấu trứng, có trứng để nấu, có mỳ chính, hành hoa, rau mùi thái nhỏ bỏ vào, thì nó là tuyệt đỉnh của canh trứng cà chua.

Cà chua thái nhỏ, phi thơm hành mỡ, bỏ vào, đảo sơ, đập trứng vào, nêm nếm nước mắm, mỳ chính cho vừa, đảo đều, nhanh tay, món ăn trở nên sền sệt, rắc hành hoa thái nhỏ vào. Thằng cháu tôi 4-5 tuổi, nó nghiện ăn cơm với món này. Đó là món trứng xốt cà chua.

Mứt cà chua.

Phi thơm hành mỡ, cà chua thái mỏng bỏ vào, xào nhuyễn, đổ thêm chút nước, sôi lên. Hỗn hợp không đặc quá, không loãng. Nêm nếm gia vị vừa ăn. Rắc hành hoa vào, có thêm tóp mỡ, bỏ vào, múc ra mà chấm với rau sống, ăn rất tuyệt. Đây là thứ tôi bị nghiện từ thời bao cấp. Nó là món xốt cà chua. Hồi ấy ăn cơm chỉ có rau sống chấm sốt cà chua này mà đánh bay cả rổ rau sống lẫn những bát cơm độn vàng khè những ngô.

Xốt cà chua.

Cá rán lên, đổ xốt cà chua vào xốt – món ăn rất tốn cơm.

Cà chua có trong nồi riêu cá.

Riêu hà cà chua.

Cà chua bổ cau trong nồi nước dùng chan bún ốc, trong nồi nước bún riêu…

Nó làm cho món ăn ngon hơn, màu đẹp hơn và bao giờ ta cũng thấy nó rất hợp.

Cà chua xay nhuyễn cho thêm đường, có cốc nước cà chua. Cà chua làm mứt – mứt cà chua v.v.

Canh trứng cà chua.

Và đây là cà chua nhồi: Băm nhuyễn thịt nạc vai (lợn) cùng với nấm hương, mộc nhĩ, hành hoa, bột tiêu, mỳ chính, chút nước mắm và lõi những quả cà chua đã cắt đôi để làm vỏ nhồi, sau đó nhồi hỗn hợp đó lại vỏ cà chua, đặt úp vào chảo dầu nóng, rán chín; mang ra ăn nóng với bánh mỳ, tuyệt ngon. Uống cùng với bia hoặc rượu đều quện.

Cà chua màu hồng là phổ biến, nhưng cũng thấy có cà chua màu tím.

Cà chua màu hồng, má cô gái hồng cà chua - đẹp và ngon!

Cà chua nhồi thịt.

Trần Giang Nam

Nguồn: Báo điện tử Quảng Ninh - Sưu tầm bởi VietWeb.Vn